Rotterdam is een hotspot als het gaat om innovatieve bedrijven in de Life Sciences & Health sector. Spark design & innovation is daar een goed voorbeeld van. De producten van het ontwerpbureau vallen regelmatig in de prijzen. Wat is het geheim achter het succes van Spark? Medeoprichter Robert Barnhoorn (53) legt het uit.
LEA (Lean Empowering Assistant) lijkt op een rollator maar kan, dankzij geavanceerde technologie, veel meer. Het apparaat wordt vooral ingezet bij patiënten met de ziekte van Parkinson; hun bewegingspatroon is verstoord en soms ‘bevriezen’ ze tijdens het lopen.
LEA helpt bij het opstaan en ondersteunt een goed loopritme. Het apparaat remt automatisch als dat nodig is en corrigeert een verkeerde loophouding. Dit vermindert het valrisico aanzienlijk. Patiënten worden veel mobieler en kunnen beter zelfstandig functioneren. Daardoor bewegen ze vaker, met plezier in plaats van angst. Je kunt zelfs met de LEA dansen!
LEA, de zorgrobot die jullie ontworpen hebben, staat veel in de belangstelling. Wat is er zo bijzonder aan dit product?
‘LEA is een zorgrobot die gebruikt wordt door mensen met loopproblemen, onder andere als gevolg van de Ziekte van Parkinson of niet-aangeboren hersenletsel. Ik ben ongelooflijk blij dat dit ontwerp in productie is gegaan en nu daadwerkelijk gebruikt wordt! Een hulpmiddel bedenken is één ding, maar het op de markt brengen is toch vaak lastig. Dat dat bij LEA wel is gelukt, is vooral ook te danken aan het ontwerp: LEA ziet er niet uit als een futuristische robot, maar lijkt sterk op de vertrouwde rollator. Daardoor wordt het hulpmiddel sneller geaccepteerd door de gebruikers.’
LEA valt regelmatig in de prijzen. Het ontwerp heeft onder andere een Red Dot Design Award en een GIO Award (erkenning voor Goed Industrieel Ontwerp) gewonnen. Wat betekent dit voor jullie bedrijf?
‘De GIO is een van de belangrijkste prijzen op het gebied van innovatie en design in ons land. De Red Dot Design Award is een internationale prijs, waarbij de jury het ontwerp onder andere beoordeelt op kwaliteiten als innovatie, functionaliteit en ergonomie. Deze awards geven natuurlijk veel erkenning, in binnen- en buitenland. Het vergroot de zichtbaarheid van het product.
Het juryrapport is onder andere lovend over het ‘sympathieke ontwerp’ waardoor het product sneller wordt geaccepteerd door de doelgroep.
We kregen naast de GIO ook een Special Award voor Respect. Dat betekent dat de jury LEA een zeer gebruiksvriendelijk hulpmiddel vindt, en daar worden we zo blij van! Iets nieuws ontwerpen wat perfect aansluit bij de behoefte van de gebruiker, daar doen we het allemaal voor. Het is de derde keer dat Spark Design een Award voor Respect wint, maar het blijft bijzonder.
Een ander project waaraan Spark meewerkt, is Meds2go, een koelsysteem voor medicijnen. Wat is er zo uniek aan Meds2go?
‘Dit ontwerp is ontstaan vanuit een persoonlijke hulpvraag van de oprichtster van Meds2go. Zij zocht een product dat haar medicijnen op de juiste temperatuur kon houden tijdens het reizen. De bestaande koelsystemen voldoen niet; de temperatuurinstelling is niet betrouwbaar genoeg. Daarnaast wilde ze een product dat er niet uitzag als een medisch hulpmiddel. Samen hebben we toen een koelbeker ontwikkeld die gedurende een hele dag een temperatuur aanhoudt tussen de 2 en 8 graden. Dat geeft de gebruiker een heel gerust gevoel. Die veiligheid en zekerheid gecombineerd met het sportieve uiterlijk van de koelbeker maken Meds2go zo speciaal.’
Wat was jullie rol in dit project, afgezien van het technische verhaal?
‘Als Spark spelen we bij ieder project meerdere rollen. We moeten natuurlijk de technische kant beheersen, het integrale ontwerp kunnen realiseren en natuurlijk prototypen kunnen maken. Maar de businesscase moet ook kloppen. Dat betekent dat we, samen met de opdrachtgever, onderzoek moeten doen: hoe wordt het ontwerp op de markt gebracht, wat is belangrijk voor de acceptatie door de gebruikers, wat mag het product maximaal gaan kosten? Daarnaast helpen we de opdrachtgevers vaak bij het zoeken naar investeerders om de financiering rond te krijgen. Dat totaalplaatje, dat is nou wat we bedoelen met integraal productontwerp.’
Zowel LEA als Meds2go zijn medische hulpmiddelen. Ontwerp je graag voor de Life Science & Healthsector?
‘Absoluut. Voor mijn afstudeerproject bij TU Delft heb ik een patiëntentillift voor de extramurale markt ontworpen. Daarna ben ik verder gegaan in de medische productontwikkeling. Ik heb daarbij veel contact gehad met de doelgroep; de patiënten. Dat heeft me ervan bewust gemaakt hoe belangrijk technologische innovatie in de zorg is. Voor productontwikkeling is de zorg een nichemarkt; het gaat vaak om complexe producten voor een wat kleinere doelgroep. Maar de producten bieden ongelooflijk veel toegevoegde waarde. De LEA zorgrobot verbetert bijvoorbeeld de kwaliteit van leven en maakt echt een verschil. Dat vind ik heel mooi.’
Waar zit hem volgens jou de bottleneck als het gaat om innovatieve LSH-ontwerpen en de doorstroom naar het grote publiek?
‘Vaak is dat toch wel een kwestie van financiering. Daardoor blijven er veel projecten in de opstartfase hangen en dat is jammer. Bij Spark proberen we dat te voorkomen door vooraf een goede marktanalyse te maken. De vraag die daarbij leidend is: wordt het ontwerp geaccepteerd door de gebruiker? Alleen dan creëer je een vraag naar het product en daarmee heb je dan weer een goede business case voor investeerders. Die markt moet overigens groter zijn dan alleen Nederland. De afzetmarkt in ons land is gewoon te klein om het project financieel haalbaar te krijgen. Opschalen is dus belangrijk.’
Een vergoeding van het product door de zorgverzekering speelt natuurlijk ook een grote rol?
‘Zeker! Maar het Nederlandse zorgverzerkeringsstelsel is complex. Zo hebben we ooit een apparaat ontwikkeld waarmee patiënten zelf hun steunkousen konden uittrekken. Een enorme tijdbesparing voor de thuiszorg en bovendien geeft het de patiënt een stukje zelfstandigheid en vrijheid terug. Maar het hulpmiddel werd slechts gedeeltelijk vergoed en daardoor is het in Nederland nooit op grote schaal in de markt gekomen. Mensen schaffen medische hulpmiddelen vaak niet aan als het niet vergoed wordt. Dat is in het buitenland overigens wel anders. In Nederland leeft het idee ‘de verzekering moet het maar betalen’.
Jullie zijn naar Rotterdam verhuisd, dat was een bewuste keuze. Waarom Rotterdam?
‘We werken veel met internationale partners. Een wereldstad als Rotterdam is dus een uitstekende locatie. ‘Spark Rotterdam’ heeft natuurlijk meer allure dan ‘Spark Ridderkerk’, waar we eerst zaten. Daarnaast wonen onze collega’s graag in deze stad, dat is ook belangrijk. De mindset van Rotterdam past bovendien goed bij onze bedrijfscultuur: geen gedoe, gewoon doen en pragmatisch werken. Wat dat betreft voelen we ons hier helemaal thuis.’
Op welk project ben je het meest trots en waarom?
‘Ik ben trots op al onze projecten, maar vooral op ons team; het is bijzonder hoe we met een groep van 35 medewerkers in 25 jaar tijd zoveel bereikt hebben. Dat is allemaal te danken aan onze teamspirit – voor elkaar gaan, elkaar aanvullen, elkaar veel gunnen. Die samenwerking is echt niet vanzelfsprekend en het is denk ik de sleutel tot ons succes.’
Welke innovatieve ontwikkelingen kunnen we binnenkort nog verwachten op het gebied van life science & health?
‘Moeilijk te zeggen, maar wereldwijd gezien ligt de nadruk toch wel op de vergrijzende bevolking en de daaruit voortvloeiende behoefte aan innovatie in de zorgsector. Daarbij zijn grote stappen nodig. Niet een zoveelste kopie van wat al bestaat, maar échte ‘new to the world’ technologische innovaties. In Nederland lopen we op dat gebied voorop. Dat ligt deels aan onze cultuur; we zijn gewend om vernieuwend te denken en staan meer open voor ideeën van anderen. Bovendien hebben we veel ervaring qua productontwikkeling.’
Waar wil je heen met Spark? Hoe zie je de toekomst van het bedrijf?
‘Het is niet echt onze bedoeling om Spark nog heel veel te laten groeien qua aantal werknemers. De groei zal hem vooral liggen in de ontwikkeling van nog interessantere producten. Eigen technologieën en patenten in de markt zetten. Ik zie wel dat robotisering een steeds grotere rol gaat spelen, ook in de zorgsector. Het zou mooi zijn als we daar belangrijke bijdragen aan kunnen leveren.’