‘Wij geloven dat VR kan bijdragen aan veranderingen in de zorg’
Naast het verlenen van de dagelijkse zorg zijn Rotterdamse ziekenhuizen stuk voor stuk bezig met innovatie. In het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam-Zuid wordt vol ingezet op virtual reality (VR), onder meer bij pijn- en angstreductie, zorg op afstand en het opleiden van zorgprofessionals.
Verandering is de enige constante in het leven, wordt vaak gezegd. Voor het werkleven van Harry Kotey geldt dat zeker. Als kwartiermaker innovatie van het Maasstad Ziekenhuis is hij dagelijks bezig met verandering. Of beter: vernieuwing. ‘Want de innovaties die we in het ziekenhuis willen toepassen, moeten wel échte impact hebben,’ zegt Kotey. ‘Ze moeten ervoor zorgen dat onze mensen nieuwe dingen leren of dat processen blijvend veranderen. Als bestaande zaken slechts licht verbeteren door bepaalde oplossingen, kun je het niet direct een innovatie noemen.’
Minder pijn en angst door VR
Het toepassen van virtual reality (VR) valt volgens Kotey absoluut wél in de categorie innovatie. Inmiddels werken tien tot twaalf afdelingen binnen het Maasstad Ziekenhuis met VR-brillen. Het experiment met VR, dat wordt uitgevoerd in samenwerking met SyncVR Medical, begon in november 2018 op de afdeling oncologie. Daar werd het ingezet om angst voor en pijn tijdens behandelingen te verminderen bij patiënten. ‘Mensen die een VR-bril op hebben, zijn echt even in een andere wereld omdat ze hun fysieke omgeving niet meer zien. Dat is heel anders dan een filmpje kijken op een plat scherm of andere vormen van afleiding. Mensen die een pijnlijke behandeling moeten ondergaan ervaren door die bril daadwerkelijk minder pijn en angst, zo is bewezen.’
Via VR aan het sterfbed
Ook bij het opleiden van zorgprofessionals kan de VR-bril een belangrijke rol vervullen. Zoals voor verpleegkundigen die moeten leren omgaan met het begeleiden van patiënten die stervende zijn. ‘Dat doet emotioneel iets met je. Tegelijkertijd moet je op een passende manier met de patiënt en eventuele familieleden blijven omgaan én professionele diagnoses stellen en handelingen verrichten. Het is nog heel conceptueel, maar met de afdeling Industrieel Ontwerp van de TU Delft werken we aan een module waarbij verpleegkundigen door middel van VR ervaren hoe het is als je iemands sterfbed staat. Dat kan een belangrijke aanvulling zijn op de e-learnings en de peer-to-peer coaching die deze verpleegkundigen krijgen. Ze worden dan nog beter voorbereid op de praktijk, waardoor de kwaliteit van zorg verbetert.’
Zorg op afstand
Ook bekijkt het Maasstad Ziekenhuis de mogelijkheden om VR in te zetten bij zorg op afstand. Patiënten kunnen dan bijvoorbeeld via de VR-bril thuis oefeningen doen, terwijl professionals in het ziekenhuis op afstand de vorderingen meten en bijstellen. Kotey: ‘In deze coronatijd kan dat uitkomst bieden, maar het kan ook van toegevoegde waarde zijn voor patiënten die om wat voor reden dan ook moeilijk naar het ziekenhuis kunnen komen. Voor ons kan het tijd en daarmee kosten besparen, maar dergelijke oplossingen moeten vooral meerwaarde hebben voor de patiënt. Die moet zich er prettiger door voelen.’
Praktische uitdagingen
Kotey hoopt dat innovaties niet te veel blijven hangen op praktische uitdagingen. ‘De stap tussen innovatieve ideeën en uitvoering is vaak groot, ook omdat in ziekenhuizen de dagelijkse zorg moet blijven doorgaan. Bij zorg op afstand is het bijvoorbeeld best een logistieke operatie om brillen bij mensen te krijgen én weer terug te krijgen. Ook is het de vraag of je als ziekenhuis zelf brillen moet aanschaffen of een overeenkomst sluit met een gespecialiseerde professionele partij als SyncVR. Hetzelfde geldt voor de content die je laat zien. Verzin en produceer je die zelf of geef je dat uit handen?’
Volgende stappen
Wat de antwoorden ook zullen zijn, het Maasstad gaat verder met VR. ‘Wij zijn klaar om op dit vlak de volgende stappen te zetten, omdat we echt geloven dat VR kan bijdragen aan veranderingen in de zorg. Processen worden anders, waardoor het werk voor onze mensen verrijkt wordt en de zorg voor de patiënten verbeterd wordt. De VR-bril an sich is niet zo innovatief, maar de manier waarop het in de organisatie ingebed wordt, kan dat op de lange termijn wél zijn. VR voegt op dit moment een dimensie toe aan voor ons belangrijke thema’s als zorg op afstand en levenslang leren voor onze professionals. Die zetten we zo scherp mogelijk in. Hetzelfde geldt voor augmented reality en hologrammen, wat in technologisch opzicht nog een stap verder gaat dan VR. Er zijn veel technologische mogelijkheden die we in de zorg nog niet benutten. Soms is er nog geen vraag naar, maar vaak zijn ze technologisch interessant maar niet passend voor de organisatie.’
Partners
Innovatievraagstukken waarmee Kotey bezig is, komen uit de organisatie zelf. ‘Professionals vragen erom of het zijn vraagstukken die op organisatie- of sectorniveau spelen. Waar het kan werken we samen met kennisinstellingen als de TU Delft, hogescholen en ROC’s. Op het gebied van gedragsveranderingen en lifestyledesign doen we dat met de Willem de Kooning Academie. Daarnaast werken we met creatieve ondernemers en hebben we de ambitie om meer kennis uit te wisselen met het Rotterdamse LSH-netwerk. Ik denk dat de innovatie en urgentie bij ons vandaan moeten komen. We kunnen de uitdagingen waarvoor we staan niet alleen oplossen.’
Tijdens het LSH010-netwerkontbijt van donderdag 24 september is ‘Virtual reality in de zorg’ het centrale thema. Harry Kotey is hierbij een van de hoofdgasten. Klik hier voor meer informatie of om aan te melden.
Datum: 9 juli 2020